Συχνά όταν κανείς αναρωτιέται για την ικανότητα μίας μονάδας επιφανείας να επιβιώσει από πυραυλική επίθεση η πρώτη σκέψη όλων είναι η ίδια, πόσα κελιά έχει; πόσους και ποιους πυραύλους φέρει; Τι σύστημα εγγύς προστασίας το εξοπλίζει; το ραντάρ πόσο μακριά “βλέπει”;
Αυτές είναι όντως λογικές ερωτήσεις αν αναλογιστεί κανείς πως για την αντιμετώπιση των εχθρικών πυραύλων SSM που στοχεύουν το πλοίο το πλήρωμα θα πρέπει, ως πρώτη κίνηση, να εκτοξεύσει έναν προκαθορισμένο αριθμό αντί-αεροπορικών πυραύλων από τα κελιά του (π.χ. 2 Mica ανά εχθρικό SSM ή 1 Aster 30). Η επόμενη και τελευταία γραμμή άμυνας του πλοίου είναι συχνά είτε το σύστημα Phalanx, είτε το σύστημα RAM.
Είναι όμως αυτά τα συστήματα στην πραγματικότητα η τελευταία γραμμή άμυνας ενός πλοίου;
Η απάντηση είναι όχι! Η τελευταία γραμμή άμυνας ενός πλοίου στην πραγματικότητα είναι τα αντίμετρα του.
Στον Ελληνικό Στόλο αυτή την στιγμή υπάρχει ένα σύστημα εκτόξευσης αντιμέτρων κατά εχθρικών πυραύλων και αυτό είναι το SRBOC, ή αλλιώς Super Rapid Bloom Offboard Countermeasures. Οι κύριες μονάδες επιφανείας του Ελληνικού Στόλου, δηλαδή οι φρεγάτες κλάσης Ύδρα και Έλλη αλλά και πυραυλάκατοι, κανονιοφόροι, κλπ, φέρουν τον εκτοξευτή αντιμέτρων SRBOC.
Στο παρόν άρθρο θα αναλυθεί το σύστημα SRBOC του ΠΝ, αλλά και το σύστημα Alex το οποίο ελέγχει τους εκτοξευτές.
Αρχίζοντας από τους εκτοξευτές πρέπει να σημειωθεί πως στα περισσότερα πλοία του ΠΝ υπάρχουν δύο εκτοξευτές, εκτός από τις Meko στις οποίες υπάρχουν 4. Κάθε εκτοξευτής φέρει 6 σωλήνες με διαφορετικές γωνίες εκτόξευσης για 6 αντίμετρα, ενώ πλησίον, υπάρχει αποθηκευτικός χώρος για αποθήκευση αριθμού αντιμέτρων. Εκεί, ένα μέλος του πληρώματος συνήθως έχει την αρμοδιότητα να ξανά γεμίζει τον εκτοξευτή μετά την ολοκλήρωση των βολών ή και να καθαρίσει των σωλήνα εκτόξευσης, αν αυτό χρειαστεί, από υπολείμματα του προηγούμενου αντιμέτρου. Το διαμέτρημα κάθε σωλήνα είναι 130mm, που είναι και το νατοϊκό στάνταρ.
Τα αντίμετρα που χρησιμοποιούνται από τον SRBOC είναι τα εξής:
- Super Chaffstar (RF)
- LOROC (RF)
- HIRAM III/IV (IR)
- GEMINI (RF&IR)
Τα Αντίμετρα τύπου Super Chaffstar και LOROC χρησιμοποιούν αερόφυλλα για την αντιμετώπιση εχθρικών πυραύλων που χρησιμοποιούν σήματα Radio Frequency, ή κοινός Ραντάρ, για την στοχοποίηση εχθρικών πλοίων επιφανείας. Η διαφορά μεταξύ των δύο είναι ότι το δεύτερο είναι πυραυλοκίνητο σε αντίθεση με το Super Chaffstar που είναι τύπου όλμου. Το γεγονός αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μπορεί το αντίμετρο να φτάσει ακόμα πιο μακριά, έως 2.5 χιλιόμετρα και να καλύψει μια μεγαλύτερη έκταση με τα αερόφυλλα.
Τα αντίμετρα HIRAM III και IV είναι τύπου flare, δηλαδή αντίμετρα που εκπέμπουν θερμότητα, σαν μία φωτοβολίδα. Τα αντίμετρα αυτού του είδους χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση πυραύλων που χρησιμοποιούν κεφαλή Infrared για την στοχοποίηση ενός πλοίου. Η θερμότητα που εκπέμπουν τα συγκεκριμένα αντίμετρα είναι αρκετές φορές εντονότερη από αυτή ενός πλοίου και έτσι ο εισερχόμενος πύραυλος θα στοχοποιήσει το αντίμετρο αντί για το πλοίο.
Τέλος, τα αντίμετρα τύπου GEMINI χρησιμοποιούνται τόσο κατά πυραύλων με κεφαλή RF όσο κατά πυραύλων με κεφαλή IR καθώς φέρει και τα δύο παραπάνω είδη, δηλαδή και αερόφυλλα και flares.
Όμως, το σύστημα SRBOC δεν αποτελείται μόνο από τον εκτοξευτή και τα αντίμετρα αλλά και από το σύστημα διαχείρισης του που είναι διαφορετικό από το CMS του πλοίου. Το σύστημα διαχείρισης των SRBOC ονομάζεται ALEX και αποτελείται από τα εξής:
- Launcher Electronic Unit: Μεταφέρει μέσω ενός δικτύου LAN τις εντολές του χρήστη από το πάνελ στους εκτοξευτές και στέλνει πίσω σε αυτόν την κατάσταση των εκτοξευτών, δηλαδή ποιοι σωλήνες είναι γεμάτοι/άδειοι , αν είναι έτοιμα για βολή ή όχι και αν έχει γίνει πετυχημένη βολή ή όχι.
- System Processor: τρέχει το λογισμικό του ALEX και συνδέεται με το CMS του πλοίου, ώστε να δέχεται δεδομένα από τους αισθητήρες του για την καλύτερη απόδοση του συστήματος.
- Master Control Panel: η κύρια κονσόλα χειρισμού του πλοίου στην οποία ο χειριστής μπορεί να δει τις εισερχόμενες απειλές, την κατάσταση των εκτοξευτών και να δώσει στον χρήστη την καλύτερη δυνατή αντιμετώπιση των εισερχόμενων απειλών.
- Bridge Control Panel: δευτερεύον χειροκίνητη κονσόλα χειρισμού του εκτοξευτή στην γέφυρα του πλοίου στην οποία ο χειριστής από το MCP πρέπει πρώτα να δώσει άδεια χειρισμού.
- Ship Maneuver Indicator: πάνελ στο οποίο το ALEX δίνει οδηγίες στο πλήρωμα για την κατάλληλη γωνία στην οποία πρέπει να έρθει το πλοίο ως προς την απειλή για την καλύτερη αντιμετώπιση της.
- Uninterrupted Power Supply: το γνωστό σε όλους UPS που πολλοί χρησιμοποιούν στους υπολογιστές τους, συνεχίζει να δίνει ρεύμα στα παραπάνω συστήματα και τους εκτοξευτές, ακόμα και μετά την απώλεια ρεύματος του πλοίου.
Δηλαδή έστω ότι μία φρεγάτα τύπου S του ΠΝ εντοπίζει εισερχόμενο πύραυλο επιφανείας, το ALEX σε συνεργασία με τους υπόλοιπους αισθητήρες του πλοίου και κυρίως το ραντάρ και το ESM/ECM, θα δώσει στον χρήστη οδηγίες. Δηλαδή θα εμφανιστεί στη οθόνη του χρήστη, συγκεκριμένα στο MCP, ένδειξη για τον τύπο των αντιμέτρων που πρέπει να εκτοξευτούν, από ποιόν εκτοξευτή, τον αριθμό τους αλλά και την θέση που πρέπει να λάβει το πλοίο ως προς την απειλή.
Οι μελλοντικές φρεγάτες του ΠΝ τύπου FDI HN, ή Κλάση Κίμων, θα φέρουν συστήματα αντιμέτρων Sylena Mk1 της Γαλλικής εταιρείας Lacroix Defence και με τα αντίστοιχα δικά της αντίμετρα.
Πάνω σε κάθε φρεγάτα FDI θα υπάρχουν 4 εκτοξευτές τύπου Sylena Mk2 που συνολικά θα φέρουν 54 αντίμετρα (14 ο κάθε εκτοξευτής) κατά πυραύλων επιφανείας, αλλά και 2 εκτοξευτές CMLS για συνολικά 12 αντίμετρα κατά τορπιλών CANTO.
Τα αντίμετρα που χρησιμοποιεί ο εκτοξευτής Sylena Mk1 είναι τα εξής:
- SEALEM: αποτελείται από corner-reflectors, ή αλλιώς γωνιακούς ανακλαστήρες, που στόχο έχουν να αντιμετωπίσουν εχθρικούς πυραύλους που χρησιμοποιούν κεφαλή κατάδειξης RF.
- SEALIR: chaffs που εκπέμπουν θερμικό ίχνος αλλά με μία αλλαγή, δεν εκπέμπουν απλά θερμικό ίχνος με μεγάλες θερμοκρασίες αλλά μιμούνται το θερμικό ίχνος πλοίων ώστε να είναι περισσότερο αποτελεσματικά και κατά πυραύλων με κεφαλή IIR.
- SEAMOSC: Τα αντίμετρα αυτού του τύπου, αφού εκτοξευτούν, απελευθερώνουν ένα σύννεφο καπνού για την αντιμετώπιση εισερχόμενων πυραύλων που διαθέτουν κεφαλή με κατάδειξη λέιζερ ή/και ηλεκτρο-οπτική κεφαλή.
Στο κέντρο μάχης του πλοίου θα υπάρχει συγκεκριμένη κονσόλα όπως και χειριστές για τα αντίμετρα. Στην κονσόλα αυτή θα εμφανίζονται ενδείξεις που θα συγκεντρώνονται τόσο από το ECM/ESM του πλοίου, όσο και από το ραντάρ. Δηλαδή, βάση των σημάτων που λαμβάνουν τα συστήματα αυτά στην κονσόλα εμφανίζονται ενδείξεις που αναφέρουν την θέση των εισερχόμενων πυραύλων, όπως και τον τρόπο στοχοποίησης (IR,RF), και παραπέμπει τον χρήστη στην εκτόξευση συγκεκριμένου αριθμού αντιμέτρων και παράλληλα τον τύπο αντιμέτρων για την σωστή και αποτελεσματική αντιμετώπιση των απειλών αυτών.
Η διαφορά μεταξύ Mk1 και Μκ2 είναι ότι ο δεύτερος μπορεί να φέρει και 3 αντίμετρα τορπιλών CANTO όμως στις Ελληνικές FDI θα υπάρχουν, όπως αναφέρθηκε και νωρίτερα, οι εκτοξευτές CMLS που φέρουν 6 τέτοια αντίμετρα ο κάθε ένας.
Στο μέλλον ο εκτοξευτής Mk2 μαζί με τον εκτοξευτή Seamosc θα ενωθούν και θα ονομάζονται Sylena Mk3.